بررسی مسمومیت آرسنیكی در حیوانات اهلی

مقدمه

پژوهشهای عملی هر چند ناچیز باشد، قابل توجه است. كه اگر چیزی بر دانستنیها نیافزاید، كم ننموده و اگر برای پیشرفت دانش راه تازه‌ای باز ننماید، مسدود هم نمی‌كند. آنها كه با بضاعت مختصر علمی قدم اول را برمی‌دارند، بالطبع در پی قدم دوم بوده و بدنبال اندوخته بهتری می‌روند.
اگر به بخش تركیبات آرسنیكی این پروژه تحقیقاتی، اجمالی شود. اهمیت این ماده در دانش دامپزشكی محرز می‌گردد.
با علم به اینكه داروهای آرسنیكی قسمت عمده‌ای از داروها را تشكیل داده و صنعت داروسازی هر روز تركیبات گوناگونی را از این دارو به بازار می‌فرستد، مطالعه و بررسی آن خصوصاً از نظر سم شناسی شایان توجه می‌باشد.
از سالها قبل مسأله اعتیاد بوسیله این دارو مورد دقت علماء فن بوده و عده‌ای برای چالاكی و تقویت از آن استفاده می‌كردند. حتی در روم قدیم، بخصوص زنها برای طراوت و وجاهت ظاهری متوسل به این دارو می‌شدند.
و یا برای انبساط و نشاط سگهای پرقیمت شكاری و یا پاسبان و یا حیواناتی كه می‌خواستند آنها را فربه و چالاك به مشتری عرضه نمایند، بدون اینكه توجه به خطرات و زهرآگینی آن داشته باشند از این دارو استفاده می‌كردند.
در رابطه با زهرآگینی آرسنیك، زنها و ندیمه‌های سابق گرداننده اصلی این كشمكش بوده و حتی اطلاعات سم شناسی آنان بیش از گیاه‌شناسان و متخصصین شناسی زمان خود بوده است.
نمونه‌های تاریخ شاهد این مدعا می‌باشد. از آن جمله كاترین دومدیسی‏، ملكه فرانسه، دختران بورژیا، كاترین ملكه روسیه و امثال آنها كه برای نابود كردن و انتقام كشیدن و انجام مقاصد شیطانی خود متوسل به زهر می‌شدند و جنایات بیشماری مرتكب شده‌اند. اینان دستگاه و تشكیلات وسیعی برای جمع‌آوری و شناسایی زهرهای مهلك در اختیار داشتند.
آرسنیك از زهرهای كشنده‌ای است كه قرنها پیش، بوجود آن پی برده‌اند و در حیوان یا انسان برای  تبهكاری و یا خودكشی استفاده كرده‌اند.
تاردیو  288 موردی زهرآگینی در انسان و یا حیوان یادداشت كرده است كه 195 مورد آن بوسیله  اسید آرسنیو انجام شده است (3). چون كمترین مقدار این زهر در بدن از راه تجزیه شیمیایی حتی مدتی پس از مرگ هم تشخیص داده می‌شود لذا امروزه تبهكاری كمتری با این زهر اتفاق می‌افتد و بیشتر توجه به خواص درمانی آرسنیك معطوف می‌باشد.

فهرست مطالب
                                     
فصل اول/ مقدمه
1-1- مقدمه    1
فصل دوم/ كلیات
2-1- تاریخچه    4
2-2- خواص عمومی     7
2-3-خواص حیاتی و اثرات آرسنیك در بدن و اعضاء    11
2-3-1- اثر بر روی پوست     13
2-3-2- اثر بر روی تغذیه    13
3-3-3- اثر بر روی كبد    14
2-3-4- اثر بر روی دستگاه گردش خون    14
2-3-5- اثر بر روی اعصاب     14
2-3-6- اثر بر روی استخوانها و نمو بدن    15
2-3-7- اثر بر روی سوخت و ساز بدن    16
2-3-8- اثر بر روی دهان و دندان    16
2-3-9- اثر بر روی كلیه     17   
2-4- سمیت تركیبات مختلف آرسنیكی     18
2-4-1- تركیبات معدنی یا كانی     22
2-4-2- تركیبات آلی     23
2-5- توكسیكوكنتیك آرسنیك    38
2-5-1- جذب    38   
2-5-2- توزیع و تجمع آرسنیك در بدن    40   
2-5-3- دفع آرسنیك    44   
2-6- تحمل بدن در مقابل آرسنیك    47
2-7- اعمال دفاعی بدن در مقابل آرسنیك    48
2-8- سبب شناسی     49
2-8-1 مسمومیت جنائی    49   
2-8-1- مسمومیت اتفاقی    50
2-8-3- مسمومیت دارویی    51
2-9- درجات مسمومیت به (درجات صحیح مسمومیت)    55
2-9-1- سمیت حاد تا تحت حاد    55
2-9-2- سمیت مزمن و تحت مزمن    57
2-9-3- سمیت آرسنیك در گونه‌های مختلف حیوانات    60
2-10- مكانیسم عمل     61
فصل سوم/ جمع بندی و نتیجه‌گیری
3-1- علائم بالینی     64
3-1-1- علائم در مسمومیت‌های فوق حاد    64
3-1-2- علائم در مسمومیت‌های حاد     65
3-1-3- علائم در مسمومیت‌های تحت حاد    66
3-1-4- علائم در مسمومیت‌های مزمن    67
3-2- یافته‌های آزمایشگاهی    68
3-3- درمان و پیش آگهی    72
فصل چهارم/ منابع
الف- منابع فارسی     85
ب- منابع انگلیسی    86

منابع فارسی

1-    اخوال، عبدالمجید (1369) اثردرمانی B.A.L در مسمومیت‌های آرسنیكی سگ ، پایان نامه شماره 594، صفحات : 32، 36 و 45 تا 51 (دانشكده دامپزشكی دانشگاه تهران).
2-    شیمی ، احمد (1366)دامپزشكی ، صفحات 54 تا 57 (انتشارات سازمان دامپزشكی كشور).
3-    ملك. محمود (1375) بررسی درباره مسمومیت حاصله از آرسنیك و درمان آن در دامهای كوچك، پایان نامه شماره 254، صفحات 1 تا 8 و 12 تا 30 (دانشكده دامپزشكی  دانشگاه تهران).
 

منابع انگلیسی

 4- Anderson, W.A.D.& Thomas, M.S (1980). Synopsis of Pathologhy,   Edn., (CVM Publication Ltd., London).
5- Booth, N.H & Mcdonald, L.E.(1986). Veterinary pharmacology and Therapeutics,   End., PP:922-923 (Iowa state University Press, New York).
6- Charboneau, S.M.(1990). Arsenic Infection. Metabolism of Orally Administered Inorganic Arsenic in the Domestic Animal Toxical Lett, 24(2):107-113.
7- Chardrasoma, p.& =Thomas, M.S.(1995). Concoise of Pathology,   Edn., PP.: 180-276 (W.B.Saunders publication Ltd., Philadelphia).
8- Clarke, E.G.C & Clark, M.L.(1990). Garners Veterinary Toxicology,   End., PP.: 14-21-22-32-33-44-47-48-50 (Wilkins Company Baltimore Publication, Ltd., London).
9- Crecelius, E.A.(1992). Changes in the Chemical Separation of Arsenic Following Ingestion by Man. Environ Health Prespect, 25:147-150.
10- Ettinger, S.J. & Feldman, E.C.(1995). Text Book of Veterinary Internal Medicine,   End., PP: 320 (W.B.Saunders, philadelphia).
11- Ettingers, S.J. & Feldman, E.C(1996). Text Book of Veterinary Internal Medicine,   Edn., PP.: 196,470-471 (W.B.Saunders, philadelphia).
12- Hornfeldt, C.S. & Borys, D.J.(1996). In Organic Arsenic Poisoning in Bovine. Journal of Toxicology, 56(3): 20-24.
13- Hoskins, J.D.(1998). Thiacetaramide and it’s Adverse Effects. Journal of Toxicology, 59(4): 131-134.
14- Humphreys, D.J. (1988).Veterinary toxicology,   Edn., PP.: 19-23 (W.B.Saunders, philadelphia).
15- Kirk, R.W. (1990). Current Veterinary therapy x. domestic Animal practice,  Ehd., PP.: 159-161 (W.B.Saunders, philadelphia).
16- Manahan, S.E.(1994). Toxicological chemistry,   Edn., PP.: 260- 261, 282-284 (W.B. Saunders, philadelphia).
17- Morgan, R.V.(1998). Small Animal Practice,   Edn., PP.: 1317-1318 (Churchilll Livingstone Inc., London).
18- Neiger, R.D. & Osweiler, G.D. (2001). Arsenic Consentrations in Tissues and Body Fluid of Dogs on Chronic Low- Level Dietary Sodium Arsenic. Journal of Veterinary Diagnostic Investigation, 38:334-337.