اهدای گامت و جنین در حقوق جزا و حقوق مدنی

مقدمه

مسئله ای كه در دیدگاه حقوق جزا مطرح می باشد، این است كه آیا تلقیح مصنوعی را می‌توان به عنوان یك عمل مجرمانه تلقی نمود یا خیر؟ ماده (637) قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: هرگاه مرد و زنی كه بین آنها علقه  زوجیت نباش، مرتكب عمل منافی عفت، غیر از زنا از قبیل تقبیل یا مضاجعه شوند، به شلاق تا نود و نه ضربه محكوم خواهند شد و اگر عمل با عنف و اكراه باشد فقط اكره كننده تعزیر می شود.» مطابق ماده فوق، هر زن و مردی كه بین آنها علقه زوجیت نباشد و مرتكب عمل منافی عفت شوند اگر با رضایت طرفین باشد تا نود و نه ضربه شلاق محكوم خواهند شد و در صورت اكره فقط مكره محكوم می شود. حال آیا می توان ادعا كرد كه تلقیح مصنوعی اسپرم مرد بیگانه به رحم زن اجنبی از مصادیق اعمال منافی عفت غیر از زنا ذكر شده است، بارزترین مصادیق اعمال منافی عفت غیر از زنا محسوب كنیم، نه مصادیق انحصاری آن. ولی با توجه به ظهور عرفی كلمه «اعمال منافی عفت» خصوصاً با ملاحظه تمثیل قانونگذار از این اعمال، می توان ادعا كرد كه مقصود از اعمال منافی عفت غیر از زنا، عبارت است از هر نوع رابطه مستقیم و غیرمشروع بین مرد و زنی كه بین آنها علقه زوجیت موجود نباشد. بنابراین، تلقیح مصنوعی مشمول عنوان اعمال منافی عفت نخواهد بود؛ زیرا در تلقیح، هیچ گونه رابطه مستقیم و بدون واسطه بین زن و مرد اجنبی وجود ندارد.