آشنایی با دانش آموزان استثنایی

    
فهرست

فصل اول : مقدمات و تاریخچه
1- آغاز سخن
2- پیش گفتار
3- بررسی آماری و سابقه
4- تعریف استثنایی
5- تاریخچه:-
6- در ایران- 
فصل دوم: دسته بندی و تعریف و ویژگیهای بالینی
1- انواع استثنایی
2- تعریف ها:
3- علل و عوامل
4- عقب ماندگی و اختلالات ژنتیك
5- انواع سندرم ها
6- منگولیسم یا سندرم دان
7- سندرم صدای گربه و سوپرمن و كلاین فلتر
8- عوامل ناشناخته وهیدروسفال و میكروسفال
9- مسائل دوران بارداری
10- انواع بیماری ها و ضربه ها در تمام موارد
11- سن مادر و عاملRH
12- سوخت و ساز (متابولیسم
13- عوامل فرهنگی
فصل سوم: عكس العمل والدین
1- انواع خانواده- پذیرنده، انكاركننده و پنهان كننده
2- ارتباط خانواده با فرزند عقب مانده
3- واكنش های گوناگون خانواده
فصل چهارم: پیشگیری
1-پیش گیری
2-برنامه ریزی پیش گیری و مشاوره ژنتیك
3-مشكلات جنسی كودكان عقب مانده ذهنی
فصل پنجم: آموزش وپرورش
1-آموزش و پرورش و توان بخشی
سخن آخر-  توصیه و پیشنهادهای لازم: كلام آخر با فرجام سخن
منابع و مراجع

پیشگفتار
كلمه‌ی بهنجار به افرادی اطلاق می‌گردد كه در حد طبیعی و عادی گذران زندگی می‌كنند. از نظر عامه فردی كه رفتارش چون دیگران است ومانند همه و به طور معمولی وعادی زندگی روزمره خویش را می‌گذراند بهنجار و طبیعی است . از نظر علمی‌چنانچه بهره ی هوش شخصی حدود (100)صد باشد (براساس آزمون (تست) باشد یا به عبارت دیگر سن تقویمی‌وعقلی (ذهنی) خود برابری كند آن فرد عادی است. برای مثال می‌توان چنین گفت: چنانچه كودك 9 ساله ای از نظر عقلی نیز 9 ساله باشد و مانند كودكان 9 ساله رفتار كند و از عهده‌ی انجام تست های هوشی مربوط به كودكان 9 ساله برآید چنین كودكی بهنجار و طبیعی است. حال كه تا حدی با كودكان و افراد بهنجار آشنا گردیدیم ببینیم پس كدام گروه از كودكان را استثنایی می‌نامند. از نظر آموزشی كودك استثنایی كودكی است كه نیاز به تعلیم و تربیت خاص داشته باشد و از كلاس و تعلیم وآموزش عادی نتواند بهره كافی گیرد و از جنبه كلی نیز چنانچه كودكی از نظر رفتار، هوش ویا گذران زندگی نتواند چون كودكان عادی و بهنجار عمل كند و به جهتی با كودكان همسال خود تفاوتهای رفتاری وگفتاری و كرداری ویادگیری داشته باشد و از حد یك كودك عادی همسن خود خارج باشد استثنایی نامیده می‌شود.
بابررسی آمارهای بین المللی وتوجه به وجود متجاوز ازچهارصد میلیون(000/000/400) معلول و ناتوان در سراسر جهان وافزایش این جمعیت به میزان قابل توجهی در هر سال اهمیت تعلیم و تربیت،رفاه،اشتغال و بالاخره نحوه زندگی افراد استثنایی با تعمقی اندك آشكار می‌گردد. چنانچه آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد، از هرده (10)نفر مردم، مردم جهان یك نفر شناخته یا ناشناخته با معلولیت یا كمبودی درگیر است و حدود پنج درصد كودكان، در سراسر این جهان پهناور دچار نقصی جسمی‌یاذهنی هستند و درصد قابل توجهی از این عده نیاز به آموزش ویژه و مراقبت های خاص دارند. این واقعیتها و حقایقی نظیر وجود نارسایی‌هایی از جمله سوء تغذیه، جنگ، سست شدن و ازهم پاشیدگی بنیاد خانوادگی وكافی نبودن بهداشت ودرمان در برخی از نقاط جهان نشانگر از دیار كودكان استثنایی ودر نتیجه نیاز به توجه عمیق تر به این مسئله است. هر قدر جامعه ای در برابر افراد معلول و استثنایی احساس مسئولیت بیشتر نمایند ومنابع مالی و انسانی زیادتری را به این امر اختصاص دهد، آن جامعه دارای فرهنگ و اقتصادی پیشرفته تر است. امروزه سرمایه گذاری وخدمت به گروههای مختلف استثنایی را نمی‌توان صرفاً عملی نیكوكارانه ونوع دوستانه دانست زیرا این مسئله ای جدی، اساسی، مهم، انسانی و تخصصی و علمی‌است.
زندگی میلیون ها انسانی كه به هر دلیل از نقایصی برخوردار گردیده اند درمیان است. تأمین آینده آنان، آموزش و پرورش ورفاه آنها مطرح است واین گروه با توجه به نوع معلولیت و توانایی خود نیاز به حرفه وكاری مناسب دارند از طرفی خانواده چنین كودكانی رانیز نباید از نظر دور داشت زیرا آنان هم درمعرض صدمات ومشكلات ناشی از معلولیت فرزند خویش هستند پس چنین عمل بزرگی احتیاج به برنامه ریزی، تحقیق وداشتن افراد متخصص دارد. نهادهایی باید از آنان حمایت كنند ولی ترحم هرگز. موسساتی باید برای آنان برنامه ریزی نمایند و امكانات آموزشی، رفاهی و كاریابی فراهم آورند.
و آموزش وپرورش آنان باید متناسب با معلولیت وتوانایی آنان باشد.
اصولاً اگر پذیرای این نظریه علمی‌باشیم كه هر انسانی حتی دربالاترین سطوح هوشی امكان دارد درباره ای از فعالیتها در حدی متوسط و حتی كندتر از دیگران باشد ویا معلولیت دریكی از تواناییها برای هیچ فردی نمی‌تواند مانع پیشرفت او درسایر جنبه ها گردد باید قبول كنیم كه بطور كلی آموزش وپرورش صحیح وكمال مطلوب، آموزش وپرورشی است كه بر اساس توجه به خصوصیات فردی و تواناییهای افراد برنامه ریزی شده باشد. پس درآموزش و پرورش كودكان استثنایی نیز شناخت تواناییها وكفایتهای كودكان استثنایی اهمیتی ویژه دارد و برنامه ریزیهای آموزشی باید باتوجه به همین تواناییها انجام پذیرد. اگر چنین كنیم و با توجه به تواناییهای كودكان استثنایی برنامه ریز آموزشی انجام گیرد. از كودكان استثنایی نه تنها می‌توان افرادی خودكفا، بلكه افرادی با بازده اقتصادی ونقش آفرین برای جامعه تربیت كرد ودرآن صورت است كه نه تنها كودكان وافراد استثنایی از زندگی آسوده ومرفهی برخوردار خواهند شد بكله اجتماع نیز به آنچه درباره آنان انجام داده است. مفتخر خواهد بود. بدون شك جامعه ای آسوده خواهد زیست كه معلولان آن از آسایش ورفاه كامل برخوردار باشند و دمكراسی وعدالت واقعی زمانی تحقق پیدا می‌كند كه همگان متساوی (در حد توانایی) از نعمت های موجود بهره مند باشند وتفاوتی بین كودك عادی، تیز هوش یا معلول وجود نداشته باشد. (از نظر ارزشی)
" تاریخچه "
"معلول"
در مورد تاریخچه كودكان استثنایی باید گفت این پدیده قدمتی همپای تاریخ بشر دارد. چه، از همان آغاز پیدایش انسان، عوارضی از قبیل اشكالات ژنتیك، اختلالات دوره جنینی، اشكالات زایمان، بیماریهای بدو تولد وغیره، ایجاد معلولیت می‌كردند.
درباره ی تاریخچه طرز تفكر افراد عادی نسبت به معلولین و عقب مانده ذهنی نیز شواهد علمی‌زیادی در دست نیست.چیزی كه تا حدی مشخص است این كه این چنین افرادی درگذشته كمتر مورد توجه بوده اند.فقط دربرخی نوشته های دینی و پزشكی به چنین افرادی اشاره شده است.
"بقراط" حكیم یونانی به ضایعات مغزی این افراد وارتباط این نقیصه‌ها با كمبود های هوشی اشاره می‌كند.
"درقوانین "اسپارت" مواردی گنجانده شده بود كه كشتن و از بین بردن معلولین از جمله عقب ماندگان ذهنی را مجاز و حتی لازم تشخیص داده بودند.
"در آسیا" برخلاف "اروپا" این افراد بیشتر مورد توجه ولطف بوده اند. درآئین در كنفوسیوس معلم و فیلسوف چینی و همینطور دردین پیامبر ایرانی زرتشت به روشنی خواسته شده است كه مردم با عقب مانده های ذهنی، رفتاری انسانی داشته باشند ونیز دردین یهود مسئولیت جرم و جنایت از عقب مانده های ذهنی برداشته شده است. در دین مبین "اسلام" نیز طی اشارات مكرر در كتاب آسمانی و همچنین سخنان پیامبر بزرگوار وائمه اطهار به توصیه هایی درزمینه ملاطفت و همیاری معلولان برمی‌خوریم.
در اروپای قرون وسطی, عقب مانده های ذهنی را همپای دیوانگان محسوب داشته معتقد بودند كه شیطان در جسم آنها حلول كرده است. اقدامات "پینل" Pinel پزشك فرانسوی درقرن 18 در جهت جداسازی بیماران روانی از مجرمان وبدكاره ها وبازكردن غل و زنجیر از پای آنان و همچنین تجربیات "ایتار" Itard پزشك فرانسوی قرن 19 از تربیت كودكی وحشی به نام "ویكتور" زیربنای توجه و نگرشی علمی‌به پدیده ی عقب ماندگی ذهنی گردید.
می‌توان از ماریا مونتسوری(Montessori)  (1952- 1870) اولین زنی كه در ایتالیا موفق به اخذ درجه دكترای پزشكی گردید به عنوان یكی از متخصصان تعلیم و تربیت كودكان عقب مانده های ذهنی نام برد.
دراواسط قرن بیستم, بررسی عمیق و همه جانبه در زمینه عقب ماندگی ذهنی شكوفایی یافت.به نظر می‌رسد به همانگونه كه تولد وگسترش هر علم بستگی تام به نیازهای بنیادی جامعه دارد. اهمیت دادن به این مهم وتوجه به مسئله عقب ماندگان ذهنی نیز برهمین اساس گسترش یافت. از جمله دیگر كسانی كه در آموزش و پرورش كودكان استثنایی خدماتی ارزنده نموده است از ساموئل هوSamuel How e (1876- 1800) فارغ التحصیل مدرسه پزشكی هاروارد بود. او درآموزش وپرورش كودكان نابینایی كه در عین حال ناشنوا هم بوده اند تخصص داشته ودر بنیان گذاری آموزشگاه پركینز كه در سال 1832 تأسیس گردید سهمی‌بسزا وموثر داشته است وی یكی از نادر افرادی است كه در تعلیمات استثنایی قدم های موثر و واقعی برداشته است.
توماس هاپكینز گلودت Thomas Hapkins Galldudet (1851- 1787) در آغاز با دیدن دوشیزه كر ولالی علاقمند به تعلیم و تربیت وكمك به وی گردید. وی سپس برای تحقیق بیشتر به اروپا رفت وپس از بازگشت از اروپا درسال 1871 اولین مدرسه شبانه روزی رابرای ناشنوایان درآمریكا تأسیس نمود كه مدرسه مزبور بعدها به نام مدرسه آمریكایی ناشنوایان معروف شد. (American school for the Deaf) كه در حال حاضر یكی از معتبرترین وبزرگترین مراكز آموزش ناشنوایان در جهان است كه از كودكستان تا دانشگاه محصل ناشنوا می‌پذیرد.

منابع
1- تشخیص بالینی بیماری های مغز و اعصاب دكترتقی كیمیایی اسد ی از 94 تا 120 چاپ چهارم، انتشارات خوارزمی، تهران 1380
2- جزوه درسی دكتر وحید روان دوست: خلاصه ی تمام جزوه ‌های مورد تدریس
3- كودكان معلول ذهنی‌، عباس داور منش فصل, 1و2و4و7و8 و9، انتشارات رشد تهران،‌1379
4- سمپوزیوم كودكان عقب مانده ی ذهنی، دكتر هادی سلیمی‌"اشكوری" ، انتشارات رشد چاپ دوم، 1380
5- كودكان استثنایی دكتر محمود پاكزاد ،محمود پاكزاد در 38- 46 و ....
6- تفسیر المیزان جلد 13و19، علامه طباطبایی هشتم ،‌ انتشارات نورالمهدی قم، 1368
7- كلیات سعدی، محمدعلی فروغی، چاپ هفتم، تهران، 1357و
8- منم زرتشت ارابه ران خورشید، سیدعلی صالحی، انتشارات فروهر،‌چاپ دوم، تهران، 1354
9- هیاهو در دنیای سكوت، محمود پاكزاد، انتشارات گوتنبرگ، چاپ سوم، تهران، 1362
10- اختلالات كودكان و نوجوانان، نلسون = ترجمه منشی، انتشارات رشد،‌چاپ سوم، 1383
11- THE MENTALLY RETRTARDED CHILD- NANCYMO. HAIBERT B - ROBIMSON, 2002
12- روان شناسی كودكان عقب مانده ذهنی، دكتر افروز فصل, 1و2و3و....، دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1371
13- مشاوره ژنتیك دكتر موسوی ودكتر خاوری ودكتر روزبهانی، انتشارات چهر چاپ اول تهران، 1370
14- روان شناسی كودكان و نوجوانان استثنایی، دكتر بهروز میلانی‌فر انتشارات آگاه، چاپ چهارم، تهران، 1379.
15- عقب ماندگی ذهنی، دكتر ابراهیم هاشمی‌، انتشارات دانشگاه تهران،‌چاپ سوم،‌تهران، 1368
16- كودكی كه هرگز بزرگ نخواهد شد، خانم پرل - س, باك، انتشارات امیركبیر،‌چاپ هشتم، تهران، 1381
17- روان شناسی ژنتیك ج 1 و 2، دكتر محمود منصور، انتشارات رشد، چاپ پنجم، تهران، 1382.