آشنایی با نظریه‌ های انسان شناسی

دیباچه:
امیل دوركیم ـ را به همراه ماكس وبرـ یكی از دو بنیانگذار اصلی تئوری جامعه شناسی نوین نامیده‌اند. دوركیم چهارچوب وسیعی برای سیستم‌های اجتماعی ایجاد كرد كه در جامعه شناسی و تعدادی رشته‌های مرتبط با آن به عنوان یك اصل هنوز باقی مانده است، بویژه در انسان شناسی. حتی آنهایی كه اساساً با آن موافق نبوده‌اند. آن را به عنوان یك نقطه عطفی می‌پذیرند. این چهارچوب تحلیل در جریان كار خود دوركیم رشدی اساسی را طی كرد، اما مداوم پیرامون ماهیت سیستم اجتماعی و رابطه آن سیستم با شخصیت فرد تمركز داشت.
تفكر دوركیم غالباً ریشه در تاریخ روشنفكری فرانسه داشت. اگر به گذشته دورتری برگردیم، دكارت [فلسفه دكارتی] و رسو از همه مهمتر بودند و افراد دیگری كه در سالهای نزدیك به او بوده‌اند و در تفكر دوركیم اهمیت بسزائی داشته‌اند، سن سیمون و آگوست كنت و استاد وی فوستل دو كولانژ بودند. علاقه دوركیم به روشنفكران معاصر برجسته دیگر كشورها، ویژه آلمان و انگلستان، به طور موثقی ماهیت فرانسوی داشت: راجع به مسائل انسان و جامعه، و این به معنی تحقیر كردن اصالت تفكر فرانسوی نیست. اگر بگوییم آن تفكر یك موقعیت میانجی بین دو جناح اصلی گرایشات متفكر را در بر می‌گرفت. یعنی تجربه گرایی انگلیسی و كاركردگرایی و ایده آلیسم آلمان. به عبارتی صریح‌تر، جامعه شناسی مدرن حاصل تركیب عناصری هستند كه به برجسته‌ترین وجهی در آن دو سنت شكل گرفته‌اند و به نظر می‌رسد ماهیت میانجیگرانه‌اش در زمینه فرانسوی‌اش بوده است كه به دوركیم یك محل بارزی برای ابراز وجود دادند و جایگاه و نفوذ دوركیم به طور مؤثری در این تركیب كمك كرد.
در نوشته‌ای كه پیش‌رو دارید سعی شده است تمام ابعاد دوركیم كه شامل زندگی شخصی و حرفه‌ای، ریشه‌های فكری، آثار دوركیم و مفاهیم كلیدی كه در هر اثر مطرح می‌شود، مورد بررسی قرار بگیرند. و نیز تأثیرات دوركیم بر نظام آموزش همگانی فرانسه و تأثیراتی كه وی بر رشته انسان شناسی و شاخه‌های این رشته داشته است. و از آنجایی كه بیشترین تأثیرات دوركیم بر انسان شناسی از طریق كتاب معروف وی تحت عنوان «صور بنیادین حیات دینی» بوده است. سهم بیشتری به بررسی این كتاب و مفاهیم ارائه شده توسط این كتاب داده شده است.
 

فهرست عناوین

پیشگفتار    
زندگی شخصی و حرفه‌ای امیل دوركیم   
ریشه‌های فكری اندیشه‌های دوركیم   
آثار دوركیم    
درباره تقسیم كار اجتماعی (1893)   
-    همبستگی مكانیكی    
-    همبستگی ارگانیكی    
-    وجدان جمعی   
-    تقسیم كار   
قواعد روش جامعه شناختی (1894)   
-    واقعیت اجتماعی   
-    قواعد مشاهده وقایع اجتماعی   
-    خصوصیات عمومی روش جامعه شناسی   
-    شیئی كردن   
خودكشی (1897)   
-    خودكشی   
-    آنومی   
تربیت و جامعه‌شناسی   
سوسیالیسم (1928)   
جامعه‌شناسی؛ فیزیك رسوم و حقوق (دوركیم و دموكراسی)   
صور بنیادین حیات دینی (1912)   
-    مفهوم مانا   
-    مفهوم توتم   
-    مفهوم تابو   
سالنامه جامعه‌شناسی (1896)   
سهم دوركیم در مشروعیت دانشگاهی جامعه‌شناسی   
جامعه شناسی دوركیم   
-    جامعه و اخلاق    
-    آینده جامعه   
ساختارگرایی دوركیم   
تكامل گرایی دوركیم   
كاركردگرایی دوركیم   
تبین كاركردی   
-    تحلیل كاركردی و تحلیل تاریخی   
-    تأثیر تحلیل كاركردی دوركیم بر مكاتیب علوم اجتماعی    
تأثیر دوركیم بر نظام آموزش همگانی   
تأثیر امیل دوركیم بر انسان‌شناسی   
-    مردم شناسی فرانسه   
-    انسان‌شناسی دینی   
-    تأثیر دوركیم از طریق دیدگاه اثباتی بر انسان‌شناسی   
-    انسان شناسی حقوق   
-    دوركیم، مالینوفسكی و رادكلیف - براون   
-    مطالعات دینی دوركیم   
-    تأثیر رابرتسون اسمیت بر رهیافت مذهبی دوركیم   
-    هدف دوركیم در كتاب صوربنیانی حیات دینی   
-    اهمیت تاریخ در بررسی امر دین   
-    تعریف دین   
-    اعتقادهای دینی    
-    باورهای دینی    
-    جادو و دین    
-    جان پرستی    
-    نقد دوركیم به نظریه جان پرستی    
-    طبیعت پرستی    
-    انتقاد دوركیم به نظریه طبیعت پرستی   
توتم‌پرستی به عنوان دین بنیانی   
كاركرد دین از نظر امیل دوركیم   
دین و همبستگی   
دین و نظریه اجتماعی دوركیم   
دوركیم و دگرگونی دین    
دین و نظریه معرفت    
مبنای جامعه‌شناسی معرفت دوركیم   
كلام آخر   
منابع

منابع:

1- آرون، ریمون (1381) «مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی». ترجمه باقر پرهام. انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ پنجم.
2- اشرف، احمد (1347) «فونكسیونالیسم» نامه علوم اجتماعی دوره اول شماره اول.
3- تامسون، كنت (1381) «دین و ساختار اجتماعی» ترجمه علمی بهرامپور و  حسن محدثی. نشر كویر
4- ترنر، جاناتان. اچ (1318) «پیدایش نظریه جامعه‌شناسی» ترجمه دكتر عبدالعلی لهسائی زاده. نشر دانشگاه شیراز جلد دوم.
5- توسلی، غلام عباس (1280) «جامعه‌شناسی دین» نشر سخن
6- دوركیم، امیل (1343) «قواعد روش جامعه‌شناسی» ترجمه دكتر علی محمد كاردان. نشر دانشگاه تهران
7- دوركیم، امیل (1360) «فلسفه و جامعه‌شناسی» ترجمه فرحناز خمسه‌ای. نشر مركز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها
8- دوركیم، امیل (1376) «تربیت و جامعه‌شنای» ترجمه دكتر علی محمد كاردان. نشر دانشگاه تهران.
9- دوركیم، امیل (1378) «خودكشی» ترجمه دكتر نادر سالارزاده امیری. نشر دانشگاه علامه طباطبایی
10- دوركیم، امیل (1381) «درباره تقسیم كار اجتماعی» ترجمه باقر پرهام. نشر نی
11- دوركیم، امیل (1383) «صوربینانی حیات دینی» ترجمه باقر پرهام. نشرنی.
12- روح الامینی، محمود (1380) «مبانی انسان‌شناسی، گردشهر با چراغ» نشر عطار چاپ دهم.
13- ریویر، كلود (1381) «درآمدی بر انسان شناسی». ترجمه دكتر ناصر فكوهی. نشرنی: چاپ دوم.
14- فكوهی، ناصر (1381) «تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی» نشرنی
15- كرایب، یان (1382) «نظریه اجتماعی كلاسیك» ترجمه شهناز مسمی پرست. نشر آگاه.
16- كوزر، لیوئیس (1382) «زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی» ترجمه محسن ثلاثی، انتشارات عملی، چاپ دهم
17- گرب، ادوارد . ج. (1373) «نابرابری اجتماعی: دیدگاه های نظریه‌پردازان كلاسیك و معاصر» ترجمه محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی زاده. نشر معاصر
18- گیدنز، آنتونی (1363) «دوركیم» ترجمه یوسف اباذری، شركت سهامی انتشارات خوارزمی
19- گیدنز، آنتونی (1378) «جامعه‌شناسی». ترجمه منوچهر صبوری. نشر نی. چاپ پنجم
20- همیلتون، ملكم (1277) «جامعه‌شناسی دین» ترجمه محسن ثلاثی. موسسه فرهنگی- انتشاراتی تبیان.
21- Alpert. H(1939) Emile Durkheim and His Sociology” New York. Columbia university Press.
22- Durkheim, Emile(1960) “Montesquieu and Rausseau” Ann Arber The university of Michigan Press.
23- Durkheim, Emile (1956) “Education and Sociology” New york. The free Press.
24- Evans, Pritchard.E.E. (1965) “Theories of Primitive Religions” New York. The free Press.
25- Merton, Rober. K. (1959)” Socioal Conflict over styles of Sociological work.”
26- Mauss, Marcel (1958) “Introdudion to Emile Durkheim, Socialism and saint- simon.” ed by Aluin Gouldner. Yellow springs. Ohio, Antioch. Press.
27- Parsons,Toalcott. (1973). “Religion and the Problem of Meaning.”
New york. The free Press.