بررسی تاثیر آموزش روش گام به گام حل مسئله ریاضی جورج پولیا

مقدمه:

یك كشف بزرگ سبب حل شدن یك مسأله بزرگ می‌شود، ولی در حل هر مسئله حبه‌ای از اكتشاف وجود دارد. مسئله شخص ممكن است چندان پیچیده نباشد، ولی اگر كنجكاوی وی را برانگیزد و ملكه‌های اختراع و اكتشاف را در فرد به كار وادارد، و اگر آن را با وسایل و تدابیر خود حل كند ممكن است از تنش و شادمانی حاصل از پیروزی در اكتشاف شاد شود، چنین حال و تجربه‌ای در سالهای تجربه‌پذیری می‌تواند شوق و ذوقی برای كار عقلی و فكری پدید آورد و آثار خود را بر ذهن و روان و خصلت شخص در تمام عمر باقی گذارد (پولیا ، 1944، ترجمه آرام، 1377).
بنابراین، معلم ریاضیات فرصت بزرگی در برابر خویش دارد. اگر وقت اختصاصی خود را به تمرین دادن شاگردان در عملیات پیش پا افتاده بگذراند، علاقه و دلبستگی آنان را می‌كشد و مانع رشد و تعامل عقلی آنان می‌شود و باید گفت فرصتی را كه در اختیار داشته به صورت بدی صرف كرده است، ولی اگر كنجكاوی دانش‌آموزان را با مطرح كردن مسائلی متناسب با دانش و شناخت ایشان برانگیزد و در حل مسائل با طرح كردن پرسشهایی راهنما به یاری آنان برخیزد می‌تواند ذوق و شوق و وسیله‌ای برای اندیشیدن مستقل در وجود ایشان پدید آورد.
در مقدمه كتاب ریاضی سال دوم راهنمایی تألیف هیأت مؤلفان كتب درسی آمده است: درس ریاضی یكی از درسهای مهم و بنیادی است، در این درس دانش‌آموزان روش درست اندیشیدن را در حل مسائل فرا می‌گیرند و با محاسبه‌های عددی مورد نیاز در سایر درسها آشنا شده و كاربردهای ریاضی را در حل مسأله‌های روزمره زندگی یاد می‌گیرند. دانش‌آموزان عموما به اهمیت ریاضی واقفند و می‌دانند داشتن پایه‌ای خوب در درس ریاضی تا چه حد به پیشرفت آنها در سایر درسها كمك می‌كند، اما اغلب نمی‌دانند كه درس ریاضی را چگونه باید آموخت (ص 4)
همچنانكه عنوان شد درس ریاضی به عنوان یك درس پایه و مبنایی برای تعیین رشته‌های تحصیلی دوره متوسط جایگاهی ویژه را در دروس دوره راهنمایی و پس از آن به خود اختصاص داده است و حل مسأله در شمار وظایف اصلی دانش‌آموزان و پرحجم‌‌ترین تكلیف درسی می‌باشد و به اعتقاد پژوهشگران (مایر  و همكاران، لوئیس  و مایر، 1978) حل مسأله هسته اصلی برنامه درس ریاضی محسوب می‌شود (مایر و همكارن 1986 ترجمه فراهانی، 1376)
لذا پژوهش حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های روان‌شناسی تفكر حل مسئله و پیروی از رویكرد تجربی آموزش راهبردهای حل مسأله ریاضی (الگوی پولیا)، تأثیر آن را بر نگرش و پیشرفت تحصیلی ریاضیات در دانش‌آموزان سال دوم راهنمایی مورد نظر قرار داده است.
 

فهرست

مقدمه
فصل اول : طرح تحقیق
بیان مسأله
ضرورت تحقیق
اهداف تحقیق
تعریف اصطلاحات و متغیرها
تعریف نظری راهبردهای حل مسأله
تعریف عملیاتی راهبردهای حل مسأله
متغیرهای تحقیق
متغیر مستقل
تعریف نظری نگرش (متغیر وابسته اول)
فصل دوم پیشینه و زمینه های نظری پژوهش
حل مسئله و انتقال یادگیری
رابطه بین تفكر انتقادی و حل مسئله
حل مسئله از دیدگاه رفتارگرایی
مراحل آموزش حل مسئله (الگوی دی چكووكرافورد)
پیشنهادهایی برای افزایش توانائیهای حل مسئله در یادگیرندگان
طرح جورج پولیا پیرامون حل مسئله
مبانی نظری در زمینه نگرش
تعریف نگرش
الگوهای شناختی تغییر نگرش
یافته‌های پژوهشی در داخل كشور
فصل سوم : روش تحقیق
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
فصل چهارم : تحلیل نتایج و بیان توصیفی یافته‌ها
آزمون همتاسازی
تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار استنباطی
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
محدودیتهای پژوهش
منابع و مآخذ



منابع و مأخذ

فهرست منابع فارسی
    الف) كتب
    پولیا، جورج. (1376) “چگونه مسئله را حل كنیم”؛ ترجمه احمد آرام، انتشارات كیهان، چاپ سوم (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1945).
دلاور، علی (1380) “احتمالات و آمار كاربردی در روان شناسی و علوم تربیتی”، انتشارات رشد، چاپ هفتم.
دلاور، علی (1381) “روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی”، انتشارات ویرایش، چاپ دوازدهم.
وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی (1382) “كتاب ریاضی سال دوم راهنمایی تحصیلی”، شركت چاپ و نشر كتابهای درسی ایران.
كریمی، یوسف (1380) “روان‌شناسی اجتماعی”، انتشارات ارسباران، چاپ نهم.
سیف، علی اكبر (1380) “روان‌شناسی پرورش”، انتشارات آگاه، چاپ اول، ویراست نو.
نادری، عزت الله و سیف نراقی، مریم (1376) روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، انتشارات بدر ، ویرایش سوم دی ماه.
پارسا محمد (1375)، “روان‌شناسی تربیتی”، انتشارات علمی، چاپ پنجم .
سولسو رابرت (1371)، “روان‌شناسی شناختی” (فرهاد ماهر مترجم) تهران. انتشارات رشد (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1979) .
اتكسینون، ریتا. ال. اتكسینون، ریچارد، س و هیلگارد، ارنست ر. ( 1375). “زمینه روانشناسی” ( محمدتقی براهی و همكاران مترجمین، تهران. انتشارات رشد) تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1996).
شریفی، حسن پاشا (1376) “نظریه و كاربرد آزمونهای هوش و شخصیت”؛ تهران؛ انتشارات سخن.
بال، ساموئل (1373) “انگیزش در آموزش و پرورش” (علی‌اصغر مسدد، مترجم ) شیراز؛ انتشارات دانشگاه شیراز (تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی 1988).