بررسی آرم و نشانه

پیشگفتار :
هنر یكی از زیباترین شیوه‌های بیان اندیشه و احساس بشری است، كه در گذر زمان اقوام گوناگون، آداب و رسوم و فرهنگ خود را توانسته‌اند به مدد آن به اقوام و نسلهای بعد از خود منتقل كنند و این هنرمندان خلاق هستند كه والاترین اندیشه‌های انسانی را در قالب آثار هنری برای نسل‌های بعد به یادگار گذاشته‌اند و همواره هنرمندان از ابزار و شیوه‌های گوناگون در این راستا بهره جسته‌اند و هر هنری كه پا به عرصه وجود گذاشت به تدریج در خدمت این هدف تعالی بخش درآمد.
تعریف هنر هر چه باشد، ‌تردیدی نیست  كه هنر به عنوان  ابزار و وسیله‌ای  برای ارتباط انسانها با یكدیگر و ارتباط انسان با جهان هستی مورد استفاده جوامع واقع شده است.
امروزه هنر پرچمدار عصیان علیه طبیعت و عینیت است. پرچمدار كشف خود انسان و شكفتن و شكوفایی دادن به همه استعدادهای ماورایی و حتی ماوراء عقلی و منطقی انسان است. هنر امروز برخلاف هنر دیروز،  ماندن در تفنن نیست، بلكه ساختن نوع  بالاتری از انسان واز بشر است و انسان خالق و هنرمند، انسانی كه از همه چیز می‌برد، در حالیكه می‌آفریند و با آفرینش هنریش می‌سراید، می‌نوازد، می‌تراشد، خود را بیان می‌كند. اما قبل از همه اینها، این نكته غیر قابل انكار است كه چهره‌های بدیع جهان و  عالم طبیعی كه بوسیله  شكل‌ها و نقش‌ها و رنگها وعلائم مشخص می‌شود بوسیله هنر شناخته و ثبت می‌گردد و در نتیجه لحظات  گذران حیات جهانی از فنا و زوال مصون می‌ماند و در ضمن بهترین وسیله مطمئن راهی است كه ما را به سوی معرفت خیر و خوبی هدایت می‌كند.
طبیعت خود هنرمند بزرگی است. این سخن گوته شاعر آلمانی است كه طبیعت را منبع بزرگ الهام هنرمندان می‌داند وحتی به آنها توصیه می‌كند كه برای آنكه اثر هنری خود را با معیارها و ارزشهای زیبایی پایه ریزی كنید، باید ابتدا طبیعت را مطالعه نمائید، زیرا كه طبیعت، تمام فرمولها وقواعد هنر را به هنرمند دیكته می‌كند ؛ و برای انسان، نخستین  جلوه‌های  زیبایی را معرفی می‌نماید.
گرچه زیبایی در طبیعت مراحل ومدارج دارد كه  برخی برای انسان ظاهر و آشكارند و برخی دیگر در زیر نقابی پنهان هستند.  انسان نیز به صورت موجودی حاضر در طبیعت، زیبایی خود را سریع تر معرفی می‌كند و چون نیكوترین و كاملترین مخلوق است، ‌چنانكه خالق یگانه          می‌فرماید : « فتبارك الله احسن الخالقین »، در طول تاریخ بشری، مورد توجه دانشمندان و متفكرین و هنرمندان بوده است. برخی با بوجود آوردن آثار هنری به تحسین انسان پرداخته، گاهی تا مرحله  افراط نیز پیش رفته‌اند.
هنر یعنی مجرد شدن و تجرد را احساس كردن، یعنی آن روح مطلق ناخودآگاه در انسان به خودآگاهی رسیدن، یعنی خدا را شناختن.


مقدمه 
معادلی كه برای واژه گرافیك انتخاب شده است « ارتباط تصویری ) می‌باشد.
گرافیك عبارت پیچیده وظریفی است كه نمی توان  آن را در چند كلمه  یا حتی چند جمله بیان نمود « واضح، زیبا، تصویر نما و مجسم » سازنده تعابری هستند كه به لغت گرافیك اطلاق می‌شود. واژه گرافیك از واژه یونانی graphein گرفته شده كه به معنای حك كردن و كشیدن  تصویر و نوشته است.
در گذشته گرافیك به آن قسمت از طراحی و نقاشی سیاه و سفید گفته می‌شد كه به وسیله فن چاپ دستی و یا ماشینی تكثیر می‌شد. اما امروزه این واژه‌ها عمدتاً به تكنیكهای تكثیر و نسخه برداری و از جمله به بعضی از شیوه‌های چاپ كه در كنار رسم نقاشی، مجسمه سازی، حكاكی برروی چوب و …، شاخه مستقلی از هنر را تشكیل می‌دهد، اطلاق می‌شود. در ارتباطات تصویری ( گرافیك ) شیوه انتقال و ارائه اطلاعات به صورت تصویری است. خطوط و منحنی‌ها، الگوها و شكلها همگی می‌توانند بیانگر مفهوم خاصی باشد كه هر بیننده‌ای بتواند آن را درك كند.
رشته ارتباط تصویری از رشته‌های تازه‌ای است كه با استفاده از امكانات و وسایل فنی جدید واز طریق ارائه تصویر ارتباطی را كه از راه كلام و یا از طریق سایر هنرها امكان پذیر  نیست، برقرار می‌سازد.
هنر ارتباطات تصویری ( گرافیك ) گستره وسیعی از هنرهای تجسمی را در برمی گیرد وبا امكانات مختلف خود در زمینه‌های آموزشی، علمی، فرهنگی. ‌سیاسی، اقتصادی و خبری كاربرد دارد و از طریق مختلف مانند، طراحی پوستر، طراحی آرم ونشانه، صفحه آرایی، طراحی نوشته و خطاطی، طراحی متحرك، طراحی روی جلد مجله و بروشور، طراحی گرافیك شهری، طراحی اشیاء كاربردی، طراحی گرافیك علمی برای رشته‌های علوم، طراحی دكور و نمایشگاه، طراحی صحنه و غیره بصورت یك وسیله ارتباطی مهم و حساس نقش اساسی خود را ایفا می‌نماید و علاوه بر نقش كاربردی می‌تواند باعث بالا بردن سطح دانش و فرهنگ و هنر جامعه نیز گردد. از این رو در مسیر خودكفایی فرهنگی، از وسایل مهم آموزش محسوب  میگردد.
پیشرفتهای تكنولوژی كه روز بهروز كامل تر می‌شود اهمیت تصویر را بیش از گذشته جلوه گر می‌سازد. امروزه تصویر بیش از كلام  حامل پیام وبیان معانی خاص است و مخاطبان آن همه مردم هستند. بچه‌ها، مردم كوچه و بازار، آدمهای بی سواد، تحصیل كرده‌ها، همه و همه به نوعی با این هنر در ارتباط هستند. هنر ارتباطات تصویری از طریق امكانات متنوعی كه در دنیا ایجاد گردیده وسعت فراوانی یافته است. به عبارت دیگر هنر ارتباطات تصویری از جمله هنرهایی است كه با پیشرفت و توسعه تكنولوژی همگام و همراه است. از طریق این هنر  امر پیام رسانی وایجاد سلیقه هنری و انتقال مفاهیم بسیار مؤثر تر ومفید تر واقع می‌شود.
ارتباط تصویری به علت نقش مؤثری كه در  تبلیغات دارد و میتواند از كاهی كوهی بسازد، توجه كلیه تولید كنندگان  كالاهای مختلف را به خود جلب نموده است. ضرورت برنامه ریزی گرافیك زمانی روشن می‌شود كه نگاهی به درو دیوار شهرها و برنامه‌های تلویزیونی و وسایل تبلیغاتی بیفكنیم و پوسترها  و پلاكاردهای متنوع الكتریكی و امثال آنها را مشاهده نمائیم تبلیغاتی را كه در برنامه‌های تلویزیونی برای معرفی كالاهای مختلف صورت می‌گیرد ملاحظه كنیم. با توجه به عصره وسیع فعالیت این رشته كه زمینه‌های هنری، علمی، آموزشی و فرهنگی را شامل می‌شود، نقش ارتباطی تعیین كننده‌ای را ایفا می‌نماید. امروزه همه كشورها و ملتها به اهمیت بسزای این رشته از هنر و نقش مهمی كه درجامعه ایفا می‌كند پی برده‌اند وبرای استفاده مطلوب از این وسیله در جهت توسعه و آموزش آن تلاش می‌كنند.
در كشور ماهم چند سالی است كه به اهمیت آن پی برده‌اند و نسبت به آموزش و تعلیم آن به نسل جدید تلاش نموده‌اند، كه خوشبختانه با استقبال اغلب دانشجویان علاقه مند به رشته هنرهای روبرو شده است.
همانطور كه  ذكر شد طراحی گرافیك شاخه‌های متعددی دارد كه یكی ازمهمترین و بحث انگیزترین این شاخه‌ها طراحی نشانه یا آرم است. ما در اینجا به بحث مفصلی درباره نشانه‌ها  می‌پردازیم .

فهرست منابع و مآخذ :
1.    طراحی نشانه، ‌ترجمه فرهاد گشایش، انتشارات توس، سال 1380
2.     نشانه، ‌مؤلف، یاسابوركوریاما، ترجمه : محمد حسن اثباتی، انتشارات مارلیك، سال 1376
3.     علائم تجاری و نمادها (1) ؛ مؤلف : یاسابوركوریاما، ‌ترجمه مقصود نامدار، انتشارات كارگاه هنر، سال 1371
4.    كتاب  نشانه، به كوشش :‌بیژن صیفوری، ساعد مشكیی، انتشارات نظر، سال 1377
5.     نشانه‌ها، مرتضی ممیز
6.    نشانه‌های حقیقی، ابراهیم حقیقی
7.    نقطه، ‌مؤلف : محمد رامین ضیاء، موسسه فرهنگی و انتشاراتی رسائل، سال 1375