بررسی پایگاه داده در محیط نرم‌ افزارهای ACCESS , SQL

بخشی از فهرست مطالب پروژه بررسی پایگاه داده در محیط نرم‌ افزارهای ACCESS , SQL

فصل اول: بررسی بانك اطلاعاتی SQL

الف ـ آشنایی و استفاده از دستور SELECT

دستور SELECT

پرس و جو با استفاده از DISTINCT

عبارات

شرایط

عملگرها

عملگردهای ریاضی

عملگردهای مقایسه‌ای

عملگرهای كاراكتری

عملگرهای منطقی

عملگرهای مجموعه‌ای

عملگرهای دیگر

توابع

توابع جمعی

توابع تاریخ و زمان

توابع ریاضی

توابع كاراكتری

توابع تبدیلی

ب ـ آشنایی و استفاده از دستورات پردازش‌ها

جملات پردازش داده‌ها

درج داده‌ها با استفاده از جمله INSERT

درج یك ركورد با استفاده از INSERT … VALUES

درج چندین ركورد با استفاده از INSERT … SELECT

تغییر نوع داده‌های موجود با استفاده از جمله DELETE

ورود و صدور داده‌ها از منابع خارجی

شبه جملات در پرس و جوهای SQL

تعیین معیاری با شبه جمله WHERE

شبه جمله STARTING WITH

شبه جمله ORDER BY

شبه جمله GROUP BY

شبه جمله HAVING

فصل ج ـ آشنایی و استفاده از دستورات تعریف داده‌ها

ایجاد و نگهداری جداول

شروع كار با جمله ایجاد پایگاه داده‌ای (CREATE DATABASE)

راه‌های ایجاد پایگاه داده

طراحی پایگاه داده‌ای

ایجاد یك فرهنگ داده‌ای (كاتالوگ سیستم)

ایجاد فیلد كلید

جمله CREATE TABLE

جمله ALTER TABLE

جمله DROP TABLE

جمله DROP DATABASE

ایجاد شاخص‌ها بر روی جداول جهت بهبود اجرا

استفاده از شاخص‌ها

شاخص‌ها چه هستند؟

نكات شاخص بندی

شاخص‌بندی روی بیشتر از یك فیلد

استفاده از كلمه كلیدی UNIQUE به همراه CREATE INDEX

شاخص‌ها و اتصال‌ها

ایجاد دیدها

معرفی دید

كاربرد دیدها

تغییر نام ستون‌ها

پردازش دید در SQL

محدودیت‌های استفاده از SELECT

تغییر داده‌ها در یك دید

مشكلات تغییر داده‌ها با استفاده از دیدها

كاربردهای مشترك دیدها

استفاده از دیدها برای تبدیل واحدها

ساده‌سازی پرس و جوهای پیچیده با استفاده از دیدها

حذف دیدها با استفاده از جمله DROP VIEW

د ـ اتصال جداول

اتصال جدول‌ها به شرط تساوی

اتصال جدول‌ها به شرط عدم تساوی

اتصال جدول‌ها با استفاده از كلمه كلیدی JOIN

اتصال درونی (INNER JOIN)

اتصال بیرونی (OUTER JOIN)

ه ـ كنترل جامعیت داده‌ها

معرفی محدودیت‌ها

جامعیت داده‌ها

چرا از محدودیت‌ها استفاده می‌كنیم؟

مروری بر انواع محدودیت‌ها

محدودیت‌های NOT NULL

محدودیت‌های كلید اصلی

محدودیت‌های یكتایی

محدودیت‌های كلید خارجی

محدودیت‌های كنترل

محدودیت‌های مدیریتی

استفاده از ترتیب صحیح

روشهای مختلف در ایجاد محدودیت‌ها

و ـ نرمال سازی پایگاه داده‌ها

پایگاه داده‌ای خام

طراحی پایگاه داده‌ای منطقی

نیازهای كاربر نهایی چیست؟

افزونگی داده‌ها

فرم‌های نرمال

فرم اول نرمال

فرم دوم نرمال

فرم سوم نرمال

مزایای نرمال سازی

معایب نرمال سازی

از نرمال درآوردن یك پایگاه اطلاعاتی

فصل دوم: بررسی بانك اطلاعاتی اكسس

مقدمه

آشنایی با اكسس

تعریف كلی از ACCESS

تكنیك كار در اكسس

طراحی جدول (TABLE)

آشنایی با خصوصیات فیلدها در محیط طراحی

انواع عملگرها

آشنایی با تنظیم خصوصیات محیط ورود داده‌ها (DataSheet View)

انواع فیلترها

طرز ایجاد Relationship

آشنایی با طراحی Query

ایجاد Query از طریق Design View

كاربرد Total در Select Query

آشنایی با Action Query

آشنایی با طراحی فرم (From)

فرم چیست؟

طرز كار Form Wizard

طرز كار AutoForm

تفاوت فرم و گزارش

آشنایی با طراحی Report

طرز كار Report Wizard

منابع

مقدمه
تاریخچه SQL از لابراتوار IBM در سان خوزه كالیفرنیا شروع می‌شود. جایی كه SQL در اواخر دهه 1970 میلادی شكل گرفت.
كلمه SQL برگرفته از حروف اول كلمات Structuted Query Language ساخته شده و اغلب اوقات اشاره به "sequel" می‌‍‌كند.
این زبان ابتدا برای محصول DB2 شركت IBM (یك سیستم مدیریت پایگاه داده‌ای رابطه‌ای یا RDBMS كه امروزه نیز برای بعضی محیط‌ها فروخته می‌شود، طراحی شد.)
در واقع SQL امكان RDBMS را فراهم می‌آورد. SQL یك زبان غیر روالمند می‌باشد، بر خلاف زبان‌های روانمند یا زبان‌های نسل سوم (3 GLs) مثل كوبول و C كه در آن زمانها ایجاد شده بودند.
تذكر ـ غیر روانمند یعنی چه به جای چگونه، بطور مثــال SQL می‌گوید كه داده‌ها باید ذخیره، حذف، اضافه یا بازیابی شوند بدون آنكه به چگونگی انجام آنها كاری داشته باشد.
ویژگی مهمی كه باعث تفاوت بین DBMS و RDBMS می‌گردد، آن است كه یك RDBMS از یك زبان مبتنی بر مجموعه‌ها استفاده می‌كند. در اكثر RDBMS ها این زبان، زبان SQL است. در نتیجه SQL زبان مبتنی بر مجموعه‌ها است.
SQL، یك زبان كامپیوتری مبتنی بر استاندارد (American National Standards Institute) ANSI  برای بازیابی و بروز رسانی داده‌ها در یك پایگاه داده‌ای می‌باشد و با برنامه‌های پایگاه داده‌هایی مانند MS Access ، DB2 ، MS SQL Server ، Oracle، Sybase و ... كار می‌كند.
از طریق SQL، یك برنامه نویس یا گرداننده داده‌ها می‌تواند كارهای زیر را انجام دهد:
? تغییر ساختار یك پایگاه داده‌ای
? تغییر مشخصات امنیتی سیستم
? امكان اعطای اجازه دسترسی كاربران به پایگاه داده‌ای یا جداول
? پرس و جو از یك پایگاه داده‌ای
استفاده از SQL و پایگاه داده‌ای رابطه‌ای نیز از مهمترین اقدامات انجام شده در جهت توسعه كاربرد Client/Server می‌باشد.
SQL بطور كلی شامل دو گروه از جملات می‌باشد:
1-    جملات پردازش داده‌ها (DML)
2-    جملات تعریف داده‌ها (DDL)
جملات پردازش داده‌ها (DML) شامل عبارات زیر می‌باشند:
? INSERT
? DELETE
? UPDATE
مهمترین عبارات DDL در SQL نیز عبارتند از:
? CREATE TABLE
? ALTER TABLE
? DROP TABLE
? CREATE INDEX
? DROP INDEX
? CREATE VIEW
? DROP VIEW
در بخش‌های بعد بطور كامل‌تر این دستورات توضیح داده خواهند شد.
دستور SELECT
قاعده نگارش را با دستور SELECT  شروع می‌كنیم زیرا اكثر جملات با SELECT شروع می‌شوند. این دستور كه دستوری مستقل نیست و حتما باید با اجزایی بكار رود، جهت ساخت پرس و جو بر روی بانك اطلاعاتی بكار می‌رود و ركوردهایی را كه با شرایط این دستور همخوان باشد، به عنوان نتیجه پرس و جو برمی‌گرداند.
توجه ـ هرگاه SELECT استفاده می‌‍شود حتما باید از شبه جملات FROM نیز استفاده شود.
انتخاب تمام ستون‌ها:
SELECT * FROM  table_name
انتخاب ستون‌های خاص:
SELECT column_name(s)
FROM   table_name
تذكر ـ در بعضی از نرم‌افزارهای SQL علامت سمیكولن (;) در انتهای جمله به مفسر می‌گوید كه پرس و جو تمام شده است. به عنوان مثــال SQL*plus اوراكل، پرس و جویی را اجرا نمی‌كند تا زمانیكه یك سمیكلون (یا یك اسلش (/)) را پیدا نكند. در حالی كه بعضی دیگر از نرم افزارهای SQL از سمیكلون به عنوان انتهای یك جمله SQL استفاده نمی‌كنند. به عنوان مثــال پرس و جو در مایكروسافت نیازی به تمام كننده ندارد زیرا پرس و جو در جعبه ویرایش تایپ می‌شود و وقتی دكمه‌ای را فشار دهیم اجرا می‌گردد.
پرس و جو با استفاده از DISTINCT
برخی اوقات در جداول بعضی از اقلام داده‌ای تكرار می‌شون. اگر آنچه نیاز داریم آن است كه بدانیم چه مقادیر متفاوتی در یك ستون وجود دارند، از دستور زیر استفاده می‌كنیم:
SELECT DISTINCT column_name(s)
FROM table_name
 این جمله اقلام داده‌ای تكراری در ستون مورد نظر را حذف می‌كند. به عبارت دیگر DISTINC باعث محدود شدن نتایج خروجی می‌شود به شكلی كه داده‌های تكراری در جواب ظاهر نمی‌شوند.
عبارات
یك عبارت یك مقدار را برمی‌گرداند. از نقطه نظر نوع داده، عبارت انواع متفاوتی دارد مثل رشته، عدد و بولین. در واقع هر چیزی پس از شبه جمله (بطور مثــال SELECT یا FROM) بیانگر یك عبارت است. در مثــال زیر amount یك عبارت است كه مقدار ستون omount را بر می‌گرداند:
SELECT amount FROM  checks
شرایط
اگر بخشی از اقلام یا گروهی از اقلام را در پایگاه اطلاعاتی بخواهیم، به یك یا چند شرط احتیاج دارد. شرایط در داخل شبه جمله WHERE می‌آیند.
شرایط" امكان پرس و جوهای انتخابی‌تر را می‌دهند. در متداول‌ترین فرم آنها، شرایط از یك متغیر، یك مقدار ثابت و یك عملگر مقایسه‌ای تشكیل می‌‍شوند.
قاعده نگارش شبه جمله WHERE :
SELECT   column_name(s)
FROM    table_name
WHERE   condition
عملگرها
عملگرها عناصری هستند كه برای بیان چگونگی شرایط مورد نظر جهت استخراج داده‌ها در داخل یك عبارت استفاده می‌شوند. عملگردها به 6 گروه تقسیم می‌شوند: ریاضی، مقایسه‌ای، كاراكتری، منطقی، مجموعه‌ای و متفرقه.
• عملگرهای ریاضی
عملگردهای ریاضی عبارتند از: جمع (+)، تفریق (-)، ضرب (*)، تقسیم (/) و باقیمانده صحیح (% یا MOD).
• عملگردهای مقایسه‌ای
عملگرهای مقایسه‌ای، عبارات را مقایسه نموده و یكی از این سه مقدار را بر می‌گردانند: صحیح (True)، غلط (False) یا ناشناخته (Unknown).
در فرهنگ اصطلاحات پایگاه داده‌ها، هیچ (NULL) به معنای عدم حضور داده در یك فیلد است. اما بدین مفهوم نیست كه فیلد دارای مقدار صفر یا بلانك (blank) است. صفر یا بلانك یك مقدار است در حالیكه هیچ یعنی آن فیلد چیزی ندارد.
اگر مقایسه‌ای مثل field=9 را انجام دهیم و بدانیم تنها مقدار قابل قبول برای آن فیلد هیچ است، آنگاه نتیجه مقایسه ناشناخته است. چون ناشناخته یك شرط نامناسب است، نسخه‌های مختلف SQL ، مقدار ناشناخته را با مقدار غلط جایگزین می‌نمایند و عملگر خاص IS NULL را برای آزمایش شرط NULL ارائه می‌دهند.
عملگرهای مقایسه‌ای عبارتند از: مساوی (=)، بزرگتر از (> ) ، بزرگتر یا مساوی با (=>)، كوچكتر از (<)، كوچكتر یا مساوی با (=<) و نامساوی (= ! یا < >).
توجه ـ برای پیدا كردن مقادیر فیلدهای كاراكتری باید از علامت كوتیشن در طرفین مقدار مورد نظر استفاده شود. فیلدهای عددی نیازی به استفاده از علامت كوتیشن ندارند.
تذكرـ گرچه قاعده نگارش SQL به حروف بزرگ و كوچك حساس نیست، اما داده‌ها آن حساس می‌باشند. اكثر شركت‌ها ترجیح می‌دهند كه اطلاعات را به شكل حروف كوچك ذخیره كنند تا بدین وسیله جامعیت داده‌ها را تأمین نمایند. پیشنهاد می‌شود كه همه داده‌ها یا بصورت حروف بزرگ و یا بصورت حروف كوچك ذخیره شوند. تركیب حروف بزرگ و كوچك احتمالا موجب بروز مشكلاتی در بازاریابی دقیق داده‌ها خواهد شد.
توجه ـ حروف بزرگ معمولا قبل از حروف كوچك ذخیره می‌شوند (ارزش كاراكتری حروف بزرگ كمتر از حروف كوچك است).
• عملگردهای كاركتری
از عملگردهای كاراكتری برای پردازش رشته‌های كاراكتری استفاده می‌شود (هم در خروجی داده‌ها و هم به منظور گذاشتن شرطی روی داده‌هایی كه باید بازیابی گردند.)
? عملگر LIKE
گاهی اوقات می‌خواهیم بخشی از اطلاعات پایگاه داده‌ها را كه دارای الگوی خاصی است ولی كاملا یك داده خاص را نمی‌پوشاند، انتخاب و بازیابی نماییم. یك روش طولانی و خسته كننده آن است كه الگوی مورد نظر را در حالات مختلف ممكن در سرتاسر پایگاه داده‌ها به همراه علامت = استفاده كنیم. راه حل بعدی استفاده از LIKE است.
SELECT  coumn_name FROM  table_name
WHERE  column_name   LIKE  pattern
مثــال/
SELECT * FROM customers
WHERE LastName LIKE "S%"
با استفاده از عبارت فوق، ركورد تمام مشتریانی كه نام خانوادگی آنها با حرف S شروع می‌شود به عنوان خروجی، برگردانده خواهد شد.
تذكر ـ از علامت % می‌توان در ابتدا، انتها و یا در هر دو طرف الگو (pattern) استفاده كرد.
اگر بخواهیم داده‌هایی را پیدا كنیم كه یك یا چند كاراكتر از آن را در اختیار داریم، باید از نوع دیگری از wildcard، یعنی underscore (_ ) استفاده كنیم.
مثــال/
SELECT * FROM friends
Where phone LIKE "223_5_8_"
همچنین می‌توان از تركیب این دو Wildcard نیز استفاده كرد.
مثــال/
SELECT * FROM customers
WHERE LastName LIKE "_b% "
 با استفاده از این مثــال تمام ركوردهایی كه دومین كاراكتر نام خانوادگی آنها b است، پیدا می‌شوند.
? عملگر «: عملگر» (لوله مضاعف) دو رشته را به هم متصل می‌كنند.
تذكر ـ بعضی از نسخه‌های SQL جهت اتصال از علامت جمع استفاده می‌كنند.
•    عملگرهای منطقی
عملگرهای منطقی، دو یا چند شرط را در شبه جمله WHERE از یك جمله SQL جدا می‌كنند.
? عمگر AND : دو عبارت منطقی را تركیب می‌كند. باید هر دو شرط داده شده در طرفین AND صحیح باشند تا نتیجه AND صحیح گردد. اگر یكی از شروط در طرفین AND غلط باشد، نتیجه AND غلط می‌گردد.
SELECT column_name(s)
FROM table_name
WHERE conditionl AND condition...

بخشی از منابع و مراجع پروژه بررسی پایگاه داده در محیط نرم‌ افزارهای ACCESS , SQL
مهندس فرزاد رحمانی.Microsoft Access 2000
مهندس محمد شباهنگ، Access 97 Pro.
مهندس جعفرنژاد قمی، بانك اطلاعاتی SQL.