بررسی علم حقوق در ایران باستان

مقدمه
اگر چه در زمینه‌ی تاریخ حقوق، کتاب‌ها، جزوه‌ها و مقاله‌های فراوانی به قلم استادان و پژوهشگران به رشته‌ی تحریر درآمده و عرضه شده است اما زمانی تمامی این تلاش‌ها موجد نتیجه خواهد شد که با ملاحظه‌ی راستی‌ها، بدون توجه به زمان و مکان وقوع‌شان و بدون تعصبات بی‌مورد و البته با توجه به گذر زمان و وقوع تغییرات در تمامی سطوح، قواعد مذکور را اجرا کنیم و در مقابل، با ملاحظه‌ی کجی‌ها و نقطه‌های تاریک و عوامل فریب و تباهی مردم و کشف همان قواعد زشت در دنیای امروز خود، به اصلاح و حتی پاک نمودن برخی بایدها و نبایدها بپردازیم.
تاریخ هزاران داستان گفته و ناگفته در خود دارد، او هم‌چون کتابی است با میلیون‌ها صفحه که در گوشه‌ای به انتظار افرادی است که به سویش آیند و از گنجینه‌های پنهان در آن استفاده کنند. او کتابی است بسیار باارزش، برابر با عمر تمامی انسان‌های موجود در آن، برابر با دستاوردهای بی‌نظیر اندیشمندانش، اما تفاوت فاحش تاریخ با کتب دیگر این است که؛ هزینه‌ای که نویسندگان آن برای به رقم خوردنش پرداخت نموده‌اند بسیار بسیار گزاف‌تر از هزینه‌ای است که ما برای مطالعه‌ی آن می‌پردازیم. نویسندگان این کتاب عظیم، عمر، علم، جان و تمام زندگانی خویش را صرف آن کرده‌اند و چیزی در مقابل آن دریافت ننموده‌اند اما ما با مطالعه‌ی آن قادر خواهیم بود که از اشتباهاتشان عبرت بگیریم و هرگز، آزموده‌ها را نیازماییم.

فهرست مطالب
پیشگفتار     2
مقدمه    6
فصل اول
حقوق در دولت‌ها
بخش اول- پیشدادیان    10
الف- نامگذاری    10
ب- قانون در این زمان    10
بخش دوم- هخامنشیان    11
الف- دادگاه‌های کیفری و اصول قضایی    11
ب- توجه به عدالت    12
بخش سوم- اشکانیان    14
الف- نظام کیفری دوران اشکانیان    14
ب- تشکیلات نظام قضایی دوره اشکانی    17
بخش چهارم- ساسانیان    18
الف- قضاوت و اصول دادرسی در زمان ساسانیان    18
ب- دادگاه‌های زمان ساسانیان    21
 
فصل دوم
حقوق در ادیان و متون باستانی
بخش اول- میترا    24
بخش دوم- مزدیسنا    25
بخش سوم- ماتیکان هزار دادستان    26
فصل چهارم
حقوق و جایگاه زنان
بخش اول- حقوق عمومی زن    29
بخش دوم- ازدواج    32
فصل پنجم
تاریخچه‌ی سازمان قضاوتی ایران
بخش اول- سازمان قضاوتی ایران از دوره‌ی هخامنشیان تا دوره‌ی ساسانیان    36
بخش دوم- سازمان قضاوتی ایران از دوره ساسانیان تا ظهور اسلام در ایران    40
فصل ششم
قوانین پیشین
بخش اول- قوانین پیش از بابلی‌ها    42
بخش دوم- بابلی‌ها و مجموعه قوانین حمورابی    47
الف- شرح قانون    47
ب- امتیاز مجموعه حمورابی    49
ج- قراردادها    50
د- بانک‌داری و حقوق دریایی    51
هـ- آیین دادرسی بابل    51
و- روابط خانوادگی    52
ی- اموال منقول و غیرمنقول    54
ز- کیفر شگفت‌آور    54
ح- نخستین اعلام حقوق بشر    55
بخش سوم- هیتا    57
بخش چهارم- در پایان    58
منابع و ماخذ    60

منابع و ماخذ:
1-    پروفسور امستد، تاریخ شاهنشاهی ایران.
2-    پاشا صالح (علی) كتاب سرگذشت قانون.
3-    دكتر شمس (عبدا...) ،آیئن دادرسی مدنی، جلد نخست ، چاپ شانزدهم، انتشارت دارك.
4-    دكتر یارا رشدی (محمد) ، تاریخ حقوق ، جزوه ی درسی ، سال 88 - 87